Bezpieczeństwo

Moje Dziecko jest Bezpieczne-kształtowanie właściwych zachowań dzieci w sytuacjach zagrażających zdrowiu i życiu

Potrzeba zdrowia i bezpieczeństwa jest elementarną potrzebą człowieka, a jej zaspokojenie warunkiem jego rozwoju. Zapewnienie zdrowia i bezpieczeństwa dzieciom jest podstawowym zadaniem rodziców i nauczycieli, ponieważ zdrowe i bezpieczne dziecko to dziecko szczęśliwe, wesołe i ufne.
Dzieci w wieku przedszkolnym są bardzo podatne na przyswajanie prawidłowych nawyków i przyzwyczajeń. Dorośli własnym przykładem dają dziecku wzorzec prawidłowych postaw wpływających na jego bezpieczeństwo. Kształtowanie owych postaw przyniesie oczekiwane efekty dopiero w latach następnych. Dzięki takiej pracy wychowawczo-dydaktycznej możliwe jest zapobieganie takim zjawiskom, jak agresja czy narkomania.
Wiek przedszkolny to czas, w którym dziecko powinno dowiedzieć się jak najwięcej o otaczającej rzeczywistości, która może nieść szereg rozmaitych zagrożeń.
Zadaniem przedszkola i rodziców jest wyposażenie dziecka w kompetencje umożliwiające mu stosowanie w praktyce przyswojonych zasad, a tym samym bezpieczne funkcjonowanie w najbliższym środowisku (na osiedlu, w parku, na placu zabaw, na ulicy, w środkach komunikacji publicznej oraz w miejscach wypoczynku).
Przede wszystkim należy uświadomić dziecku, że świat zewnętrzny atrakcyjny i tajemniczy – z punktu widzenia dziecka – często także dostępny na wyciągnięcie ręki – nie zawsze bywa przyjazny, kryje w sobie bowiem różnorodne zagrożenia. Stają się one realnym niebezpieczeństwem, wtedy gdy nie przestrzega się zasad mających temu bezpieczeństwu służyć. Niewłaściwe zachowania to efekt braku wiedzy, wyobraźni, świadomości i umiejętności myślenia przyczynowo-skutkowego. Naturalnej ciekawości świata powinna towarzyszyć świadomość różnorodnych zagrożeń, umiejętność zapobiegania im oraz unikania niebezpiecznych sytuacji.
Służyć temu powinna ścisła współpraca przedszkola i rodziców (opiekunów), którzy powinni być włączeni w proces edukacyjny. Wspólnie powinno się przekonać dziecko do konieczności stosowania reguł i zasad, które w pewnym sensie ograniczają swobodę, ale w efekcie przygotowują je do życia we współczesnym świecie. W zamian za to oferuje się dziecku poczucie bezpieczeństwa, tak ważne dla jego higieny psychicznej. Samo uczucie zagrożenia, nieumiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach, naturalna bezradność – budzi w dziecku lęk i wywołuje zazwyczaj nieodpowiednie reakcje. Natomiast świadome przestrzeganie zasad bezpieczeństwa wyposaża dziecko w nawyki, które dając mu poczucie bezpieczeństwa wzmacniają jego wiarę w siebie i budują pozytywny obraz własnego „ja”. Nabiera również znaczenia stosunek dziecka do innych ludzi i do otoczenia, w którym żyje. Wzmocnieniu ulega więź ze społeczeństwem. Należy więc pracę w tym obszarze rozumieć jako wspomaganie wszechstronnego rozwoju dziecka. Chodzi bowiem o kształtowanie postawy odpowiedzialności za własne życie i zdrowie, ale także życzliwej i partnerskiej postawy wobec innych, kultury osobistej oraz zrozumienia, a tym samym również w przyszłości za życie i zdrowie innych.
Małe dzieci przebywają w przedszkolu, bądź bawią się w mieszkaniu lub w pobliżu domu. W miejscach, gdzie są tereny rekreacyjne przeznaczone dla dzieci znajdują się piaskownice dla najmłodszych, przyrządy terenowe, place zabaw. Tereny te nie są czasami ogrodzone i nie odpowiednio zabezpieczone. Dziecko dość łatwo może wydostać się na ulicę. Dlatego u podstaw bezpiecznego wychowania należy wykształcić u dziecka nawyk posłuszeństwa. Jest to nieodzowny warunek bezpieczeństwa i chronienia dziecka nie tylko od wypadków drogowych, ale i wszystkich innych. Podobnie jak zabrania się dzieciom np. brania zapałek, lekarstw, należy im uświadomić niebezpieczeństwo opuszczania podwórka, ogrodu przedszkolnego czy innego miejsca, gdzie mogą się bezpiecznie bawić.
Ponadto każde dziecko powinno wiedzieć:

  • jak się nazywa, gdzie mieszka i komu może te dane podawać;

  • jakie są zasady ruchu drogowego dla pieszych i jakie niebezpieczeństwa mogą spotkać je jako uczestnika ruchu drogowego w najbliższym otoczeniu, jak ich uniknąć i pokonywać;

  • jak korzystać z zabawek, przyborów i sprzętów zgodnie z ich przeznaczeniem i zasadami bezpieczeństwa;

  • o konieczności informowania dorosłych o uszkodzeniu zabawek i sprzętu oraz zgłaszania im zauważonego niebezpieczeństwa;

  • o konieczności zgłaszania osobie dorosłej wszelkich dolegliwości, skaleczeń, złego samopoczucia;

  • o złym dotyku;

  • jak zachowywać się w czasie pożaru, czy innych niebezpieczeństw;

  • jakie są numery telefonów instytucji niosących pomoc (policja straż pożarna, pogotowie ratunkowe);

  • że należy unikać kontaktu z nieznanymi zwierzętami i jak się przed nimi bronić.

Każde dziecko powinno też wiedzieć czego mu nie wolno:

  • podejmować niebezpiecznych zabaw;

  • używać samodzielnie urządzeń elektrycznych, bawić się ostrymi przedmiotami, ogniem, środkami czystości;

  • ufać dorosłemu, który coś obiecuje i chce je gdzieś zaprosić, zaprowadzić, częstuje słodyczami i daje prezenty, pieniądze, gdy je prosi żeby pomogło mu dojść na inną ulicę;

  • pod nieobecność rodziców zapraszać do domu kolegów, otwierać drzwi, gdy ktoś dzwoni;

  • podawać obcym swojego adresu domowego, opowiadać o tym, co i gdzie znajduje się w domu;

  • nie udzielać informacji przez telefon, gdy są same w domu.

Rodzice i nauczyciele wskazują dziecku na potrzebę szukania pomocy innych ludzi w sytuacjach oczywistych zagrożeń (pożar, włamanie, choroba, wypadek drogowy). Z różnych względów pomijają kwestie sposobów szukania pomocy zaufanych osób w przypadku wywierania na nie presji przez grupy rówieśnicze, ludzi dorosłych lub grup społecznych uzależniających od siebie swoich członków.

Ważne jest też nauczyć dziecko właściwego postępowania, które pomoże mu w razie zagrożenia zdrowia i życia. Co mogą zrobić rodzice?

  • Zachęcać swoje dziecko do wyrażania uczuć – zapobiegnie to zbagatelizowaniu prawdziwego problemu. Nie należy umniejszać ważności odczuć dziecka ani zaprzeczać realności sytuacji.

  • Uświadomić dziecku, że rodzice wszystko rozumieją i zawsze swojemu dziecku pomogą – dziecko powinno mieć pewność bezwarunkowego poparcia swoich rodziców.

  • Rozmawiać z dzieckiem o jego prawie do bezpieczeństwa i o sposobach przeciwdziałania jego łamaniu – dziecko musi protestować i szukać pomocy, gdy ktoś chce zabrać mu jego prawa, a rodzice będą zawsze po jego stronie.

  • Rozmawiać o „złym” i „dobrym” dotyku, wyjaśnić różnice – dziecko powinno mieć zaufanie do własnych odczuć, np. ma prawo odmówić niemiłych mu całusów czy przytulań, może odmówić prośbom, które wprawiają je w zakłopotanie i nie jest to niegrzeczność (zasady dobrego wychowania nie mogą narzucać dziecku zachowań niosących potencjalne niebezpieczeństwo).

  • Nauczyć dziecko mówić „nie” - wyjaśnić, że nie ma obowiązku posłuszeństwa wobec wszystkich dorosłych, jeżeli czuje się zagrożone ma prawo powiedzieć „nie” każdemu dorosłemu. Lepiej sprawić komuś przykrość niż ryzykować własne bezpieczeństwo.

  • Wytłumaczyć dziecku, że jego ciało jest jego wyłączną własnością – dziecko ma prawo decydować, co się dzieje z jego ciałem.

  • Wytłumaczyć dziecku różnicę między groźnymi i niegroźnymi tajemnicami – absolutnie nikt nie ma prawa żądać dochowania tajemnicy, która ma jakikolwiek związek z dotykaniem, dziecko w takiej sytuacji powinno jak najprędzej powiedzieć o tym dorosłemu, do którego ma największe zaufanie.

  • Uświadomić dziecku, że nie wolno straszyć napastnika – dziecko mówiąc napastnikowi, że o wszystkim powie rodzicom znajduje się w ogromnym niebezpieczeństwie; powinno jak najszybciej uciec i opowiedzieć o wszystkim, kiedy znajduje się w bezpiecznym miejscu.

  • Nauczyć dziecko odróżniać prezent od przekupstwa – prezenty daje się w dobrej wierze, bez dodatkowych oczekiwań wobec obdarowanego; osoba przekupująca w zamian za prezent będzie żądała od dziecka czegoś, czego ono zrobić nie chce.

  • Wytłumaczyć, że niektórzy dorośli, i to zarówno tacy, których zna, jak i całkiem obcy, mogą podstępem skłonić je do uczynienia czegoś, czego ono nie chce – na propozycje obdarowania słodyczami, pieniędzmi, prezentami, zabrania dziecka do kina czy Zoo dziecko musi odpowiedzieć, że musi zapytać mamy lub taty.

  • „Testować” wiedzę dziecka o świecie w zabawie uczącej dziecko zasad bezpieczeństwa „Co by było, gdyby....” (przykładowe tematy: zobaczyłeś wypadek drogowy; nie wiesz jak trafić; ktoś obcy chce z tobą rozmawiać, kiedy jesteś sam; jesteś w domu sam i ktoś puka do drzwi...).

  • Pozwolić dziecku na łamanie zasad w sytuacjach zagrożenia – dziecko powinno wiedzieć, że kiedy grozi mu niebezpieczeństwo, wolno mu użyć wszelkich sposobów (nawet tych surowo zabronionych w normalnych warunkach) w celu ratowania zdrowia i życia. Może krzyczeć, uciekać, gryźć, kopać, kłamać czy nawet zbić szybę. Celem jego wszystkich zachowań ma być ucieczka i szukanie pomocy u kogoś dorosłego.

Bajki terapeutyczne

Problematyka bajki w literaturze

Bajka kojarzy się zazwyczaj z dzieciństwem, latami pełnymi zabaw i beztroski. Opowieściami o super bohaterach, nadludzkich siłach, świecie magicznym i nadzwyczajnym, gdzie ludzie i zwierzęta popełniają błędy i często w niezwykły sposób naprawiają ich skutki, tak by dobro zawsze zwyciężało nad złem. Jednak bajka ma w sobie o wiele więcej, ma dużą siłę pedagogiczną, wpływa pozytywnie na rozwój osobowości i emocji małego człowieka. Bajki terapeutyczne pełnią funkcje: relaksacyjną, ich celem jest uspokojenie i odprężenie dziecka, psychoedukacyjną, za pomocą, której wprowadza się zmiany w zachowaniu, psychoterapeutyczną, dzięki której obniża się lęk u dziecka. Bajki terapeutyczne, mające za zadanie redukować lęki dzieci, umożliwiają uwolnienie dziecka spod władzy zarówno uzasadnionych, jak i trywialnych obaw i fobii. To za ich pomocą można sobie świetnie radzić z potworami nocnymi czy dramatycznymi sytuacjami, które tak głęboko zapadły w pamięć dziecka, iż dalej je dręczą oraz pozornie błahymi i irracjonalnymi obawami i lękami z punktu widzenia dorosłego człowieka.

Rodzaje bajek

W zależności od tego, jaki problem pedagog bądź rodzic chce poruszyć w pracy z dzieckiem, dobiera się odpowiedni rodzaj bajki. Bajka relaksacyjna ma, więc uspokoić i odprężyć, natomiast bajka psychoedukacyjna ma na celu nauczyć czegoś dziecko, a bajka psychoterapeutyczna ma zredukować pewne lęki i ukazać sposób radzenia sobie z nimi. Korzystając świadomie i mądrze z poszczególnych rodzajów bajek możemy w sposób delikatny, a zarazem subtelny pomóc dziecku w przezwyciężaniu jego problemów.

Bajka relaksacyjna

Bajka relaksacyjna ma na celu uspokojenie dziecka, uwolnienie od negatywnych emocji i napięć, wywołanie stanu odprężenia przez zastosowanie wizualizacji. Akcja bajek tego typu toczy się w miejscu, które jest dla dziecka dobrze znane, gdzie czuje się ono bezpiecznie. Bohater bajki obserwuje i doświadcza, jednak nie jest to bajka dynamiczna. Ten typ bajek nie może za bardzo emocjonować dzieci, a raczej ma za zadanie wyciszyć i uspokoić. Powinna ona być raczej krótsza od standardowych bajek, trwać od 3- 7 minut. W większości bajek tego typu powinny występować stałe elementy, do jakich należy: picie wody ze źródła, latanie, kąpiel pod wodospadem. W bajce też należy się odnosić do trzech sfer, tj. słuchu, wzroku i czucia. Przykładem takiego odniesienia może być, więc wykorzystanie w bajce takie sformułowania, jak: słyszysz szum liści na wietrze, widzisz fale spokojnie przybijające do brzegu, wchodzisz na szczyt wysokiej góry. Wizualizacja zaś ma na celu rozwijanie wyobraźni i wywołanie pewnych stanów emocjonalnych. Przed przystąpieniem do odczytu czy opowieści danej bajki osoba prowadząca powinna wprowadzić dzieci w stan rozluźnienia, mówiąc: teraz posłuchamy bajeczki, usiądź wygodnie, jeszcze wygodniej, posłuchaj swego oddechu, możesz przymknąć oczy, wszystkie dźwięki oddalają się i powoli przenosisz się w inny świat… . Osoba opowiadająca musi wyrównać swój oddech i w sposób rytmiczny cichym głosem podawać treść. Bajka powinna być kilkakrotnie przećwiczona zanim zostanie pierwszy raz przedstawiona na forum. Tego też się trzeba nauczyć po to, aby nie zniweczyć już na samym początku jej celów. Między czytanym tekstem należy też wprowadzać małe przerwy w czytaniu. Często stosowana jest również muzyka mająca na celu dodatkowe budowanie nastroju. Trzeba pamiętać, by była ona spokojna i dobrze dobrana do tego typu bajek, gdyż nie może ona pobudzać do działania dzieci. Dzięki temu zabiegowi muzykoterapia dodatkowo wzmocni efekt. Można zadać sobie pytanie, dlaczego bajka relaksacyjna jest tak ważna w życiu młodego dziecka? Możliwość stosowania relaksu w jakiejkolwiek formie przynosi wiele korzyści, tj: wypoczynek, ułatwienie zasypiania, uspokojenie, a także ułatwia trzeźwe spojrzenie na problem czy zagadnienie oraz wzmaga sprawne działanie procesów psychicznych i zwyczajnie przynosi dobre samopoczucie. Podróże dziecka w krainę fantazji oraz odprężenia, są również określane  w literaturze, jako podróże odprężające. Ich głównym zadaniem jest udostępnienie dziecku odnalezienia uczucia spokoju, odprężenia ciała oraz myśli. Odwołują się one dość często do obrazów związanych z naturą, dzięki czemu bardzo łatwo przemawiają do zmysłów dzieci. Dziecko powinno przyjąć taką postawę ciała, która pozwoli mu w pełni zaangażować się w bajkę relaksacyjną. Dobrze jest, jeśli ma ono możliwość położyć się na plecach, z nogami swobodnie ułożonymi oraz ręce powinny być swobodnie ułożone wzdłuż ciała Co daje relaksacja i odprężenie organizmowi? Dzięki nim organizm pracuje wolniej, zaś wszystkie funkcje przebiegają spokojniej, ciśnienie krwi jest niższe, serce wolniej bije, również obniża się nieco temperatura mózgu. Wytworzenie swego rodzaju reakcji rozluźniającej dla umysłu i ciała pomaga zredukować stres, a zarazem poprawia samopoczucie. Ciało i umysł dzięki temu stają się odprężone.

Bajka psychoedukacyjna

Bajka psychoedukacyjna ma za zadanie wprowadzenie zmiany w zachowaniu dziecka. Bajka jest specjalnie dobrana do potrzeb dydaktyczno - wychowawczych dziecka, gdyż bohater bajki ma podobny problem do tego, który przeżywa dziecko. Dziecko odnajduje w opowiadanej bajce wzory zachowań odpowiednie do danej sytuacji i problemu. Celem bajki psychoedukacyjnej jest rozbudzenie świadomości emocjonalnej dziecka, ułatwia ona również zrozumienie, nazywanie i rozpoznawanie różnorakich emocji, rozwój szeroko pojętej empatii, uzmysławia istotę przyjaźni i dobrych relacji międzyludzkich. Przede wszystkim powinna ukazywać wzory zachowań prowadzące do rozwiązania zadania oraz do rozwoju inteligencji emocjonalnej. W tego typu bajce wykorzystuje się metafory, które mogą mieć postać anegdotek. Bajka nie ma narzucać zachowania, a stanowić jedynie propozycję rozwiązania danego problemu. Dzięki tego rodzaju bajce dziecko ma możliwość zapoznania się z podobną sytuacją jaka je spotkała. Pozwala ona również na zrozumienie pewnych sytuacji, stanięcie z boku i bardziej obiektywną ocenę sytuacji. Za pomocą bajki należy zniwelować sytuacje lękowe, jeśli trapią one dziecko, gdyż doznawane silnych lęków powoduje, iż dziecko wykształci w sobie osobowość lękową, co może nawet prowadzić do pojawienia się różnego rodzaju stanów nerwicowych. Za pomocą bajki psychoedukacyjnej można przedstawić pewne nieprzyjemne wydarzenia w sposób niezagrażający dziecku, czuje się ono spokojne, gdyż dany problem nie dotyczy właśnie jego. Inna ważna zaletą tejże bajki jest, iż czytając dziecku bajkę o pewnych trudnych sytuacjach, których nie można w życiu ominąć, gdyż są normalną koleją rzeczy, wspomagamy i wspieramy dziecko w sposób niedyrektywny. Rodzic czy nauczyciel ma możliwość ukazania danej sytuacji w różny sposób, przedstawia się również kilka możliwości jej rozwiązania oraz co najważniejsze dajemy mu możliwość samodzielnego wyboru rozwiązania. To, co jest w niej najważniejsze to fakt, iż uczy ona dzieci jak należy postąpić, czyli jaką wybrać drogę by rozwiązać dany problem.

Bajka psychoterapeutyczna

Bajka psychoterapeutyczna jest przeznaczona dla dzieci w wieku od 4 – 9 lat, jest dłuższa od standardowych bajek relaksacyjnych czy psychoedukacyjnych. Fabuła jest znacznie bardziej rozbudowana, działają na zasadzie wzbudzenia w słuchającym jej dziecku chęci do naśladownictwa. Zawiera ona pewne elementy, które zawiera baśń, tj.: kompensacja potrzeb i elementy występujące w bajkach psychoedukacyjnych, tj.: wzory. Bajka psychoterapeutyczna jest szczególnie przydatna w stosowaniu jej w sytuacjach, gdy dziecko przeżywa ciężkie chwile, a nawet te o zabarwieniu traumatycznym, np. rozwód rodziców, śmierć bliskiej osoby. Bajki te pozwalają dziecku zrekompensować te straty, te potrzeby, których mu najbardziej brakuje i najbardziej ich potrzebuje. Dzięki utożsamieniu się z bohaterem również odnosi z nim sukcesy. Co jest bardzo ważnym aspektem w tychże sytuacjach, dodaje to odwagi dziecku do działania. Oprócz kompensacji innym celem, jaki spełnia bajka psychoterapeutyczna, jest również dawanie dziecku wsparcia, akceptacji czy danie mu nadziei na pomyślne rozwiązanie problemu. Ważne jest również ukazanie małemu człowiekowi sposobu za pomocą, którego ma on sobie radzić z zaistniałą sytuacją lękotworczą. Bajka tego typu działa na dziecko poprzez jego identyfikację z bohaterem bajki i możliwość naśladownictwa. Bajka jest zbudowana tak, że bohater, który znalazł się w swego rodzaju trudnej dla niego sytuacji uzyskuje pomoc od postaci kolejno wprowadzanych do bajki, wspólnie przezwyciężają dany lęk czy obawę.

LITERATURA:

Brett D., Bajki, które leczą, Gdańskie Wydawnioctwo Psychologiczne, Gdańsk 2003, Część 2
Molicka M., Bajkoterapia, Wydawnictwo Media Rodzina, Poznań 2002Molicka M., Bajki terapeutyczne, Media Rodzina 2003, Część 2
Kaja B., Problemy psychologii wychowania, Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2001
Diekemper E., Więcej niż wyciszenie, Jedność Herder, Kielce 2000
Were K., Pomóż swojemu szczęściu, Rea 2007
Izdebska A., Siła oddziaływania bajki, Edukacja i dialog 2004 Nr 9
Schieder B., Bajki dodają odwagi, Jedność, Kielce 2006

Czas prezentów

Prezenty dla dzieci czy dla rodziców?
Zbliżają się mikołajki i święta Bożego Narodzenia, a ty nadal nie wiesz, co kupić w prezencie swojemu dziecku? Grudzień to czas mobilizacji rodzicielskich pomysłów i kieszeni. Kupno prezentu, z którego dziecko będzie zadowolone, wcale nie jest prostym zadaniem, tym bardziej, kiedy nie wiemy, co maluch chciałby dostać i nie napisał listu do św. Mikołaja. O czym pamiętać, wybierając prezent dla dziecka? Czym się kierować? Jakich prezentów nie kupować?
1. Jak wybrać prezent dla dziecka?
Pewnie nieraz spotkałaś się z sytuacją, że kupiłaś dziecku prezent, który nie spełniał jego oczekiwań. Stałaś przy półce sklepowej, radziłaś się nawet sprzedawcy, a dziecko nie dość, że nie ucieszyło się na widok prezentu, to na domiar złego po kilku godzinach rzuciło zabawkę w kąt. Dlaczego dzieci nie cieszą się z otrzymywanych prezentów? Między innymi dlatego, że rodzice nie potrafią robić prezentów i nimi obdarowywać. Kupujemy zabawki bardzo drogie, podążając za modą, a nie bierzemy pod uwagę zainteresowań dziecka. Kupując tego typu gadgety, bardziej kupujemy „pod siebie”, żeby udowodnić sobie, że nas stać, że jesteśmy świetnymi rodzicami, bo kupujemy „co najlepsze” dla dzieci, by pokazać się przed innymi, podkreślić swój status społeczny.

Wielu rodziców kieruje się atrakcyjnością prezentu albo niespełnionymi marzeniami z dzieciństwa. Jeśli tata marzył jako dziecko o kolejce, nie znaczy to, że jego synek też będzie się chętnie nią bawił. Zdarza się nam również lekceważyć pasje dziecka i kierujemy się swoimi niespełnionymi ambicjami, np. kupujemy przedszkolakowi piłkę nożną, strój piłkarski, korki i specjalne ochraniacze, bo chcemy, by maluch został piłkarzem. Dziecko natomiast kompletnie nie interesuje się futbolem, ale za to woli taniec. Niektórzy dorośli kupują prezenty dzieciom, by sami mieli się czym pobawić, np. kupują małemu dziecku zaawansowany zestaw do gier komputerowych. Dobra zabawka to taka, która sprawi radość dziecku, a nie ucieszy mamę czy tatę albo zaspokoi rodzicielskie ambicje. O czym pamiętać, wybierając prezent dla dziecka?
2. Jak zrobić dobry prezent dla dziecka?
Jeżeli robisz dziecku prezent gwiazdkowy, prezent na urodziny albo upominek zupełnie bez okazji, zawsze bierz pod uwagę wiek dziecka. Inne potrzeby i oczekiwania ma pięciolatek, a inne – dziesięciolatek. Dziecko roczne czy dwuletnie poznaje świat wokół, dlatego chętnie sięgnie po zabawki wydające dźwięki, które można zgnieść albo postukać nimi. Warto zainwestować w zabawki stymulujące rozwój małego dziecka, np. maty edukacyjne z wiszącymi pluszakami, stoliki edukacyjne, które po wciśnięciu odpowiedniego przycisku wydają różne odgłosy albo drewniane klocki, które pobudzają kreatywność i wyobraźnię dziecka. Dobrym pomysłem mogą być kolorowe książeczki z mnóstwem obrazków, o sztywnych stronach. W przypadku zabawek dźwiękowych warto zwrócić uwagę na głośność zabawki – niektóre są zbyt głośne, bez możliwości regulacji głośności, a nawet wyłączenia w trakcie grania. Wybieraj zabawki, które nie przekraczają możliwości i umiejętności dziecka, by maluch nie zniechęcił się do zabawy.

Dzieciom w wieku przedszkolnym (3-5 lat) mogą spodobać się zabawki, dzięki którym mogą naśladować rodziców. Dziewczynka ucieszy się z wózka dla lalek albo zestawu „młodej gospodyni”, bo będzie mogła gotować i piec jak mama. Chłopiec powinien się ucieszyć z zestawu narzędzi, bo będzie mógł dumnie dzierżyć młotek w dłoni jak tata. W tym wieku pojawia się rozróżnienie zabawek ze względu na płeć. Nadal dobrym pomysłem jest kupno książeczek edukacyjnych – małe dzieci chętnie uczą się nowych słów, rozróżniania kolorów, pór roku, dni tygodnia i pierwszych liter. Magiczne karty do malowania z różnymi konturami, które można ścierać i malować stymulują zdolności manualne dziecka, jego wzrok, zmysł dotyku i uczą koncentracji uwagi.
Dzieci w wieku szkolnym mogą mieć już sprecyzowane pasje i zainteresowania, dlatego warto podążać za dzieckiem. Niemniej jednak zawsze warto zastanowić się nad zakupem puzzli, które łączą zabawę z nauką, gier logopedycznych, zestawów „małego naukowca”, „małego lekarza” itp. Jeżeli dziecko interesuje się kosmosem i gwiazdami, na pewno ucieszy się z teleskopu. Jeśli uwielbia wszystko, co związane z dinozaurami, wielką frajdę sprawi mu możliwość sklejenia modelu szkieletu allozaura. Półki sklepowe aż uginają się od mnóstwa zabawek, a reklamy „krzyczą”: „Kup to swojemu dziecku, a będzie najszczęśliwsze!”. Co wybrać? Kolejkę elektryczną, domek dla lalek, dziecięcą zabudowę kuchenną, grę planszową, grę komputerową, figurki do malowania, rower, hulajnogę, klocki magnetyczne, scrabble, rolki, zestaw do recyklingu? Wybierz się po prezent dla dziecka w miarę wcześnie, by uniknąć przedświątecznej bieganiny, chaosu, tłumu i braku czasu, co może spowodować, że nabierzesz się na hasła reklamowe i wybierzesz jakiś „bubel”.
Masz w domu nastolatka i boisz się, że nie trafisz w jego gusta? Dzieci w wieku „nastu” lat najczęściej wiedzą, czego chcą i czym się interesują, dlatego nie bój się podpytać dziecko, co chciałoby dostać. Może marzy o gitarze, nartach albo zestawie jeździeckim? Wielu nastolatków dba o swój wygląd, interesuje się modą i przeżywa fascynację gwiazdami muzyki, sportu czy filmu. Idealnym prezentem może się zatem okazać płyta ulubionego zespołu, koszulka z wizerunkiem ulubionej piosenkarki albo bilet na koncert. Nastolatek, który uwielbia czytać, ucieszy się z książki. Dorastająca dziewczyna powinna być zadowolona z gift cardu do ulubionej sieciówki odzieżowej albo z zestawu do robienia ręcznej biżuterii. Kiedy zastanawiasz się nad wyborem prezentu dla dziecka, bierzesz pod uwagę na pewno względy finansowe. Pamiętaj jednak, że każdy prezent wymaga zastanowienia i rozwagi. Czy kupując pięciolatkowi laptopa, nie uczysz go przypadkiem pogardy dla biedniejszych rówieśników i egoistycznego podejścia do życia, że może mieć wszystko? Czy kupując córce małego pieska, o którym marzy, zwracasz uwagę, że taki „prezent” wiąże się z odpowiedzialnością za zwierzaka? Kto będzie wychodził z czworonogiem na spacery, kiedy dziecku po dwóch tygodniach się znudzi? Jako rodzic jesteś odpowiedzialny za to, co kupujesz dziecku na prezent.
Podczas zakupu gwiazdkowych prezentów dla dzieci warto też pamiętać o uniwersalnych zasadach, takich jak:
- Kupuj prezenty w sklepach – zabawki z targów czy placów handlowych są z reguły tańsze niż w sklepach z artykułami dla dzieci, ale mogą pochodzić z niepewnego źródła i nie spełniać podstawowych norm bezpieczeństwa. Nie warto narażać zdrowia dziecka
- Kupuj zabawki z atestem i certyfikatem jakości – sprawdzaj metki i oznakowania na zabawkach albo opakowaniach. Symbol CE oznacza, że towar spełnia wszystkie wymogi bezpieczeństwa dla tego typu produktów przyjęte przez Unię Europejską. Wszystkie zabawki powinny mieć symbol CE. Czasem jednak ten symbol jest podrabiany. Ponadto bierz pod uwagę, dla jakiej grupy wiekowej przeznaczona jest zabawka. Na opakowaniach może widnieć napis: „Dla dzieci powyżej 6 lat”.
- Jeżeli kupujesz prezent dla małego dziecka, zwróć uwagę, czy nie jest wyposażony w drobne elementy łatwe do połknięcia albo czy nie ma ostrych wykończeń, którymi dziecko mogłoby sobie zrobić krzywdę.
- Czytaj instrukcję załączoną do zabawki – trzeba przestrzegać zaleceń producenta co do użytkowania danej zabawki. Jeśli na ulotce jest napisane, by zabawki nie rozkręcać, to należy dopilnować, by dziecko tego nie robiło, np. z ciekawości, co jest w środku. Wyobraźnia dzieci nie zna granic i czasem z pozoru bezpieczny pluszak może stać się zagrożeniem.
Jeżeli nie stać cię na drogi prezent dla dziecka pod choinkę, zamiast kupić mu kilka tańszych, które zaraz rzuci do kąta, lepiej porozmawiać z najbliższą rodziną (dziadkiem, babcią, starszym rodzeństwem) i kupić maluchowi jeden większy prezent od całej rodziny, z którego będzie zadowolony. Dobrze jest też kupować zabawki, które stanowią część kolekcji. Jeśli dziecko uwielbia Kubusia Puchatka, to możemy kupić mu maskotkę, a potem systematycznie dobierać przyjaciół – Prosiaczka, Tygryska, Królika itp. Kolejna część z kolekcji nie tylko sprawia radość dziecku, ale uczy cierpliwości, systematyczności w działaniu i poszanowania prezentu. Pamiętajmy, że dla dziecka czasami nie jest ważne, co dostaje, ale jak dostaje. Maluch może nie ucieszyć się nawet z najdroższego prezentu, jeśli np. nie może bawić się tą zabawką z mamą albo tatą. Nawet zwykła lalka potrafi być niezwykła, jeśli razem z rodzicem ułoży się życiorys tej lalki, nazwie się ją, kiedy mama opowie bajkę, w której główną rolę będzie grała lalka. Taka lalka może stać się przyjaciółką i powiernicą tajemnic na wiele lat. Pokazujmy dzieciom zalety zabawek, odkrywajmy z nimi nowe funkcje. Czasami więcej radości sprawimy dziecku tym, że z nim porysujemy albo zbudujemy zamek z klocków, niż że kupimy mu kolejną „wypasioną” zabawkę. Może zamiast konsoli albo tabletu, po prostu pograć w chińczyka albo porysować z dzieckiem? W ten sposób uczymy, że prezentem nie muszą być wcale rzeczy materialne, ale coś więcej – uczucia, emocje, czas, zaangażowanie, uwaga i troska o drugiego człowieka.

weryfikacja merytoryczna- Dorota Zawadzka- Psycholog rozwojowy, wykładowca uniwersytecki. Doradca Rzecznika Praw Dziecka.

Rozbudzanie zainteresowań czytelnictwem

STYMULOWANIE ZAINTERESOWAŃ CZYTELNICZYCH DZIECI, W TYM GOTOWOŚCI DO NAUKI CZYTANIA

Gotowość dziecka do czytania i pisania

Gotowość do czytania i pisania to taki stan w rozwoju dziecka, który jest rezultatem dojrzewania oraz dotychczasowego treningu wychowawczego przede wszystkim na terenie rodziny, który czyni go wrażliwym na znaki, ich istotę i znaczenie w procesie komunikowania się ludzi, a jednocześnie gotowym do odnoszenia korzyści ze wskazówek otoczenia dotyczących opanowania umiejętności czytania i pisania.

 WYRABIANIE GOTOWOŚCI DO NAUKI CZYTANIA

 Psychologiczne warunki rozpoczęcia nauki czytania:

Do podstawowych warunków, od których zależy możliwość rozpoczęcia nauki czytania, należy dojrzałość umysłowa dziecka i prawidłowy rozwój mowy.

Spośród czynników, składających się na dojrzałość umysłową dziecka, zasadniczą rolę odgrywa inteligencja- od niej uzależniona jest zdolność myślenia symbolicznego,  niezbędnego w opracowaniu techniki czytania. Dziecko rozróżnia i zapamiętuje znaki graficzne (litery i znaki interpunkcyjne), oraz dostrzega umowny związek między znakami graficznymi i odpowiadającymi im dźwiękami artykulacyjnymi.

Prawidłowo rozwinięty intelekt daje możliwość pełnego rozumienia otrzymywanych informacji, pytań i poleceń oraz przyswojenia wiedzy towarzyszącej nauce czytania.

Obok inteligencji niezbędna do rozwoju nauki czytania jest zdolność koncentracji uwagi dowolnej. Zarówno w czynności czytania i pisania musi występować zaangażowanie uwagi w swoistą spostrzegawczość wzrokową, która umożliwia uchwycenia różnic i podobieństw w konkretach, wielkościach i umiejscowieniu w przestrzeni liter, które tworzą tekst, a także spostrzegawczość słuchową, która zapewnia prawidłowy odbiór mowy akustycznej.

Rozwój intelektu towarzyszy rozwojowi mowy- ukończenie mowy w zakresie artykulacji, oraz zdobycie dostatecznego sposobu słów w tzw. słownictwie biernym i czynnym. Od opanowania artykulacji zależy poprawność czytania, które wyraża się zgodnością dźwięku z odpowiadającą mu literą.

Dostateczny zasób słownictwa stanowi niezbędny warunek rozumienia tekstu, oraz posługiwania się tekstem w różnego rodzaju ćwiczeniach w czytaniu.

Wyrabianie gotowości do czytania:

Spełnienie wyżej wymienionych warunków daje podstawę do zastosowania ćwiczeń wstępnych, poprzedzających właściwą naukę.

Do czynności objętych tymi ćwiczeniami należą:

}     kształcenie słuchu fonematycznego,

}     doskonalenie artykulacji w mowie,

}     wyrabianie umiejętności dokonywania analizy i syntezy wzrokowej i słuchowej.

Kształcenie słuchu fonematycznego polega na ćwiczeniach, w których dziecko dokonuje rozróżnień w brzmieniu głosek pojedynczych np. dźwięcznych i bezdźwięcznych, twardych i miękkich, oraz ustalenia jakości głosek występujących w różnych miejscach wyrazu.

ĆWICZENIA:

}     Kończenie słów: KO-(mar), MA- (sło)

}     Wymyślanie słów na określoną głoskę

Doskonalenie artykulacji  obejmuje ćwiczenia w prawidłowym operowaniu narządami mowy i operatorem oddechowym w czasie wymawiania pojedynczych głosek, zespołu głosek w wyrazach, zespołu wyrazów.

Agresja w przedszkolu

Jakie mogą być przyczyny agresji u dziecka przedszkolnego. Jak zapobiegać i jak postępować w takim przypadku.

„Moje dziecko bije inne dzieci? – to niemożliwe! Naprawdę zaczepia, nie reaguje na kary? – nie mogę w to uwierzyć. W domu jest takie spokojne (...)”
     To częsta reakcja rodziców; bywa jednak i tak: "Obawialiśmy się, że tak będzie. W domu jest podobnie. Piotruś nikogo nie słucha, wszystkich bije. Kary zupełnie nie skutkują-jakby mu nie zależało na niczym. Myśleliśmy, że może w przedszkolu wśród nowych osób, będzie inny (...)”
Opisane powyżej sytuacje nie należą wcale do takich rzadkich. Wychowawczynie nie radzą sobie z takim dzieckiem (mając dodatkową przynajmniej dwudziestkę), rodzicom wstyd jest za córkę lub syna...Co wtedy robić:

§  najpierw przyjrzeć się sytuacji rodzinnej dziecka – może coś zostało w niej zaburzone, zmienione przez co córka lub syn czują się źle, niepewnie; coś nagle zmieniło się (np. mama poszła do pracy a dziecko do przedszkola, zmarła ukochana babcia lub też uwielbiana świnka morska, tata wyjechał na dłuższy czas); często nam samym trudno jest to dostrzec – warto wtedy porozmawiać o tym ze specjalistą (psychologiem dziecięcym)

PAMIĘTAJMY – DZIECKO MA PRAWO ODCZUWAĆ DANĄ SYTUACJĘ NA SWÓJ SPOSÓB, TO CO DLA NAS NIE ZNACZY NIC WIELKIEGO, DLA NIEGO MOŻE BARDZO WIELE I ODWROTNIE

§  rozmawiać z dzieckiem, rysować, spędzać wspólnie czas

§  mówić do niego co czują inni gdy je bije, że rodzicom jest bardzo smutno gdy tak się zachowuje

§  chwalić za pozytywne zachowania, pomoc innym, opanowanie się i brak agresji

§  przyjrzeć się sytuacji przedszkolnej, porozmawiać z wychowawczynią (można poprosić by dziecko np. narysowało co robią w przedszkolu albo przedstawiło jakąś trudną sytuację z przedszkola)

§  często dobre efekty daje nagradzania za grzeczne zachowanie np. w postaci serduszek, kwiatków, motywując urwisa do zmiany

§  powróćmy jeszcze raz z dzieckiem do zasad – co wolno a czego nie wolno robić – narysujmy to na dużych kartkach i powieśmy w widocznym miejscu – wskazując odpowiednią planszę gdy dziecko złamię jakąś zasadę lub zrobi coś uznanego jako dobre dla dzieci

§  nie odpowiadajmy agresją na agresję – nie przyniesie to żadnego efektu

§  gdy syn lub córka są wściekłe, stwórzmy mu miejsce, by mogli to bezpiecznie wyrazić (własny pokój, łóżko) a dopiero gdy się uspokoją, rozmawiajmy

§  pomóżmy dziecku rozładować agresję np. namówmy by narysowało tą trudną sytuację a następnie zniszczyło ją lub kreśląc z całej siły niemal na oślep po kartce

§  porozmawiajmy z rodzicem dziecka wobec którego te zachowania są najsilniejsze – może pozwoli to zobaczyć jeszcze coś innego w tej sytuacji nie odrzucajmy dziecka

§  zapiszmy go na dodatkowe zajęcia sportowe (wspólnie zadecydujmy z dzieckiem jakie), by w bezpieczny sposób mogło rozładowywać swoją złość

§  jakakolwiek praca pani w przedszkolu bez uprzedniej rozmowy z rodzicami nie ma sensu, bowiem zupełnie inaczej musi ona podejść do dziecka po trudnym przeżyciu niż do rozpuszczonego przedszkolaka, który wypróbowuje jej granice wytrzymałości, to samo dotyczy rodziców – rozmowa z wychowawczynią jest nieodzowna Jakie mogą być przyczyny agresji u dziecka przedszkolnego. Jak zapobiegać i jak postępować w takim przypadku.

       Agresja w przedszkolu – czego nikt często nie przypuszcza – może kryć w sobie różne inne emocje (również takie, których dziecko sobie nie uświadamia). Do najczęstszych z nich należy lęk (np. dziecko boi się, że rodzice po nie przyjdą, że na zawsze pozostanie w przedszkolu; może to być lęk przed inną osobą w grupie, surową panią). Praca z dzieckiem - w pierwszym przypadku – polega wtedy przede wszystkim na przekonaniu, iż rodzice go odbiorą i kochają tak bardzo jak przedtem (jeśli jest to możliwe najlepiej jest odbierać dziecko zawsze o tej samej porze np. po podwieczorku lub jeśli dziecko zna się na zegarku dać mu go w prezencie i pokazać na nim o której godzinie mama czy tata przyjdą).
      Przedszkolaki, które miały mały kontakt z innymi dziećmi mogą się ich bać (dotyczy to często dzieci głośnych, zwracających na siebie uwagę, nie będących pierwszy rok w przedszkolu). Mogą również lękać się wymagającej pani – podczas gdy ich rodzice pozwalają im niemal na wszystko. Swoim niegrzecznym zachowaniem dziecko może mówić: „zwróćcie na mnie uwagę!, ja też tu jestem”.
     Przedszkolak agresywny czuje się często odrzucony bądź przez rodziców, bądź zarówno przez rodziców jak i kolegów i koleżanki w grupie. Zachowanie takie wiąże się również z biologicznym wyposażeniem dziecka, czyli typem układu nerwowego oraz zdobytym w domu doświadczeniem w tej kwestii (np. gdy będę tupał nogami, mama mi ustąpi; uderzę siostrę, to puści mnie do komputera).
     Agresja dziecka może wskazywać jednakże, że dzieje mu się krzywda – jest w domu bite, poniżane, jest świadkiem wyzwisk czy przemocy w rodzinie. Wtedy bardzo często będzie się zachowywać tak samo wobec innych czyli słabszych, takim, którzy nie odpowiedzą mu na jego reakcje siłą.
    Pamiętajmy, że dziecko - gdy jest mu źle - ma ograniczoną ilość zachowań; dorosłemu jest łatwiej w takiej sytuacji: wyjdzie gdzieś, pójdzie na rower, pogada z kimś, napije się piwa... A mały człowiek będzie często tupał, gryzł, kopał, nie słuchał pani wychowawczyni, wyładowywał się na słabszych, bo... nie zna innych metod.
    Ważne, by dotrzeć wtedy do swojego dziecka by zobaczyć co kryje się w nim w środku i spróbować zrozumieć skąd wzięło się takie zachowanie. My nie lubimy agresji, ale czasem jest tak, że jedno dziecko w podobnej trudnej sytuacji będzie płakać, wyizoluje się od grupy a drugie będzie gryźć i kopać – dlatego najpierw spróbujmy znaleźć przyczyny takiego zachowania bez oceny dziecka w kategoriach: zły/dobry.

 

B I B L I O G R A F I A:

1.Golińska Lucyna: Złość, Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości, Warszawa 1995

2.Kaduson Heidi, Schaefer Charles: Zabawa w psychoterapii, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003

Autor opracowania:

mgr Magdalena Janowska, psycholog kliniczny, Górnośląskie Centrum Zdrowia Dziecka i Matki w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny

Trudne zachowania

 

TRUDNE ZACHOWANIA PRZEDSZKOLAKA
Jak reagować? Jak prostować, nie raniąc.

 

Dziecko, podobnie jak dorośli przeżywa swoje problemy. Poddawane jest coraz to nowym próbom i doświadczeniom; kontaktuje się z różnymi osobami ze swojego otoczenia: dorosłymi i rówieśnikami. Zdobywa wiedzę, rozwija swoje sprawności umysłowe i fizyczne. Wśród wielu sytuacji, w których uczestniczy i pełni różnorodne role, są i takie, które zarówno w potocznym języku, jak i w języku psychologii określamy mianem trudnych.
Jakie są tego przyczyny? Jak objawiają się trudne zachowania przedszkolaka? Jakie wsparcie zagwarantować dziecku, by poradziło sobie z wyjściem z trudnej sytuacji?
Przyczyny, które mogą powodować u małego dziecka trudne zachowania:
  -brak znajomości zasad, jak i brak stałego systemu zasad i konsekwencji,
  -trudności w komunikowaniu się,
  -zachowanie opozycyjno-buntownicze, czyli celowe łamanie zasad,
  -trudne zachowanie wynikające z obecności objawów różnych zaburzeń: np.: ADHD, zespół Aspergera, upośledzenie umysłowe, FAS, zespół dziecka maltretowanego, nadużycia seksualne, niedosłuch, alergie, „lęki separacyjne”, adaptacja do nowych warunków, choroby somatyczne, itp.

Najczęściej wymieniane przez rodziców i nauczycieli problemy to trudności w zachowaniu dziecka, związane z zaburzoną koncentracją uwagi, nadruchliwością, nadimpulsywnością. Tym obszarom przyjrzymy się wnikliwiej, by pomóc Państwu w sposób bezpieczny, nie raniący dziecka, opanować trudne zachowania u naszych maluchów.
I. Zaburzenia koncentracji uwagi –objawy najczęściej spotykane u dzieci:
  -bardzo szybko się rozprasza;
  -zapomina polecenia;
  -szybko się nudzi;
  -często przerywa pracę;
  -czyta bez zrozumienia – u dzieci starszych;
  -wraca do początku, gdy przerywa pracę;
  -charakteryzuje je chaos odpowiedzi i natłok myśli;
  -bardzo dużo gestykuluje;
  -ma trudności ze zorganizowaniem sobie pracy;
  -unika zadań wymagających wysiłku umysłowego;
  -gubi rzeczy potrzebne do pracy;
  -zapomina, co było zadane.

II. Nadmierna ruchliwość –objawy najczęściej spotykane u dzieci:
  -nerwowe ruchy rąk i stóp;
  -często wstaje z miejsca, chodzi po pomieszczeniu;
  -nadmierna gadatliwość;
  -ciągle kręci się;
  -gryzie ołówki, kredki;
  -wyrywa się do odpowiedzi, choć nie zawsze zna właściwą odpowiedź;
  -zaczepia, potrąca.

III. Nadmierna impulsywność – objawy najczęściej spotykane u dzieci:
  -impuls – tzn. działam natychmiast;
  -reakcja jest nieproporcjonalna do bodźców (agresja słowna, fizyczna);
  -działa, nie przewidując konsekwencji swojego działania, łatwiej podpada, bo nie sprawdza, czy
  -nauczyciel jest obok;
  -wie, co powinien zrobić, ale tego nie robi; zna reguły, ale ma kłopoty z ich zastosowaniem;
  -jest niecierpliwe, często wtrąca sie do rozmowy, nie czeka na swoją kolej;
  -przypadkowo, nieumyślnie niszczy rzeczy;
  -prowokuje, kłóci się;
  -obraża się, kłamie;
  -odpowiada nie na temat, woli mówić niż słuchać;
  -generalizuje: nikt mnie nie lubi / nie kocha.

W codziennym obcowaniu z maluchem ważne jest przestrzeganie określonych reguł. Oto one:
1. Respektowanie norm i zasad
Zasady formułujemy krótko: im mniej wyrazów, tym łatwiej zapamiętać.
Zasady formułujemy pozytywnie: są wtedy wskazówkami i nie pokazują innych mniej stosownych sposobów postępowania.
Dziecko naraz nie przyswaja więcej niż 2–3 zasad. Maksymalnie pamięta około 10.
System zasad jest dynamiczny, a nie statyczny. Dopasowujemy go do zmieniającej się rzeczywistości.
Zasady są bronią obosieczną, czyli trzeba ich dotrzymywać, nawet jeśli nie do końca się to nam podoba i nie do końca chce.
Zasady przypominamy tak często, jak jest to potrzebne.

2. Konsekwencje zamiast kar
Dorośli są przekonani, że kara powinna być dotkliwa i przykra po to, by w przyszłości uniknąć powtórzenia sytuacji, która spowodowała karę.
Stosujemy karę, kiedy czujemy się źli i bezsilni, kiedy chcemy odreagować albo zemścić się za swój wstyd, strach i gniew.
Kara jest po to, żeby udowodnić, kto tu rządzi.
Kara może być skuteczna, ale rodzi gniew, strach, chęć odwetu. To nie są uczucia, jakie chcemy wzbudzać w naszych dzieciach.
Kara czasem jest trudniejsza dla nas. Może także wzmocnić pewne zachowania. Zmniejsza poczucie odpowiedzialności za zachowanie u naszych dzieci.

Dlatego zamiast kar w procesie wychowawczym proponujemy stosowanie konsekwencji:
Nagradzanie dzieci za pożądane zachowania zamiast karania w sytuacji złego zachowania.
Ignorowanie zachowania niepożądanego (niewzmacnianie go).
Wygaszanie – zaprzestanie wzmacniania.
Przypominanie – natychmiastowe, krótkie, kategoryczne polecenia.
Time Out – procedura odesłania.

Wiele skutecznych konsekwencji mieści się w trzech grupach:
zabranie przyjemności, przywileju;
odesłanie w nudne miejsce;
zabranie uwagi ważnej dorosłej osoby.

3. Wydawanie poleceń dziecku
Podejdź do dziecka i skoncentruj jego uwagę na sobie (spójrz mu w oczy, lekko dotknij ).
Przypomnij zasadę w krótkich słowach np. obiad jemy, siedząc przy stole.
Przypomnij zasadę tyle razy, ile zazwyczaj potrzebuje tego dziecko.
Pozostań przy dziecku tak długo, aż zastosuje się do zasady.

6 etapów skutecznego wydawania polecenia:
1. Podejdź do dziecka.
2. Zdobądź jego uwagę (dotknij go, spójrz w oczy, zawołaj po imieniu).
3. Wydaj jednoznaczne polecenie w 2-3 słowach
4. Poproś dziecko, by powtórzyło polecenie.
5. Powtórz polecenie tyle razy, ile założyłeś, poproś by dziecko je powtórzyło.
6. Dopilnuj jego wykonania (nie odchodź od dziecka, aż nie skończy!).

W okresie przedszkolnym występują u dzieci różnego rodzaju lęki i niepokoje. Lęk separacyjny – naturalne doznanie pojawiające się w rozwoju większości maluchów. Jest pomocny w prawidłowym rozpoznaniu, co jest dobre, a co złe.
Lęki różnego pochodzenia np.: strach przed lekarzem, złe sny, straszne bajki, ciemność, cienie, burza, wiatr, straszny zwierz.
Problemy z adaptacją w grupie.
Trudności z wykonywaniem niektórych zadań.
Konflikty z rówieśnikami.
Problemy ze spożywaniem posiłków.

Jak pomóc małemu dziecku w oswojeniu dziecięcych lęków?
Nie zaprzeczać uczuciom dziecka.
Nie bagatelizować obaw dziecka.
Okazać zrozumienie – bezwarunkowe wsparcie.
Pomóc zapanować nad silnymi emocjami dziecka – Pani jest przy tobie.
Nawiązać pozytywne, przyjazne relacje pomiędzy nauczycielem a dzieckiem i rodzicem.
Czytać książeczki, np. bajki terapeutyczne, rozmawiać, wspólnie spędzać czas, realizować wspólne rodzinne zainteresowania.

Wyrażanie złości
Małe dzieci często się złoszczą, dlatego pomocne dla rodzica może być w tym zakresie opracowanie kodeksu złoci, który możemy wspólnie z maluchami dopracować, powiesić w wybranym pomieszczeniu w domu i przestrzegać.
Przykładowy kodeks złości:
1. Każdy ma prawo się złościć.
2. Złość wolno okazywać tylko w bezpieczny sposób, tj.:
a. można narysować złość;
b. powiedzieć bez wulgaryzmów, co „boli”;
c. podrzeć gazetę z „pudełka złości” i wyrzucić do kosza;
d. przerwać pracę na 5 minut;
e. zastosować inne pomysły wypracowane; przez rodziców i dzieci.
3. Nie wolno:
a. nikogo bić (dotyczy to także siebie samego);
b. niszczyć rzeczy wspólnych i własności innych osób;
c. wykorzystywać jakichkolwiek sposobów wyrażania złości, których nie akceptuje rodzic.

Literatura
- J. Sakowska, Szkoła dla rodziców i wychowawców, CMPPP, Warszawa 1999
- A. Faber, E. Mazlish, Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły, Media Rodzina, Poznań 2007
- S. Turecki, Jak zrozumieć problemy emocjonalne dziecka, Warszawa 2005
- M. Babiuch, Jak współpracować z rodzicami „trudnych” uczniów?, WSiP, Warszawa 2005
- M. Rzadkiewicz, Mamo, tato! Idę do przedszkola, WSiP, Warszawa 2006
- A. Bryńska, Zaburzenia lekowe i zaburzenia obsesyjnokompulsywne, w: T. Wolańczyk, J. Komender (red.), Zaburzenia emocjonalne
i behawioralne u dzieci, Warszawa 2004
- T. Wolańczyk, A. Kołakowski, M. Skotnicka, Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci: prawie wszystko co chcielibyście wiedzieć.
Książka dla rodziców, nauczycieli i lekarzy, Bifolium, Lublin 1999
- A. Misiak, K. Kossakowska-Petrycka, Mam nadpobudliwe dziecko ... I co dalej?, WSiP, Warszawa 2007
- M. Molicka, Bajki terapeutyczne dla dzieci, Media Rodzina. Poznań 1999




projektowanie stron gorzów